Ben je benieuwd hoe mijn boeken tot stand komen? Hoe en waar ik research doe, inspiratie vind en hoe de samenwerking met een uitgeverij eruit ziet? Op mijn facebookpagina www.facebook.com/MichellesSchrijfkamer kijk je met me mee terwijl ik werk en lees je mijn laatste boekennieuws.
Het blijft een geweldig spannend moment, als er na alle voorbereidingen eindelijk een nieuw boek van mijn hand in de winkels ligt. Ook nu bij mijn vijfde roman Eline is dat zo, en waarschijnlijk zal het met mijn twintigste boek nog steeds een fantastische ervaring zijn!
Inmiddels ligt ze dus in de winkels, ik heb al diverse bewijzen daarvan als foto's voorbij zien komen bij facebook en twitter (hoera voor de social media!), dus ik voel me happy.
Ik heb veel te vertellen over de historische achtergronden van het verhaal, over persoonlijke redenen om dit verhaal, deze locaties en deze personages te kiezen, en over het onderzoek doen voor het manuscript. Bij diverse boekhandels, en de bibliotheek van Hengelo, kom ik de komende tijd langs om een lezing te geven en/of te signeren. Iedereen is van harte welkom, ik vind het altijd ontzettend leuk om lezers te ontmoeten. Dus, tot ziens?
Ik heb al een hele tijd geen blog geschreven, maar dat is niet omdat er niks te vertellen was. Vaak is een berichtje met foto sneller geplaatst op social media, en verder was ik meestal heel hard aan het werk. Eline moest af en haar leefwereld was ook de mijne; blogs schrijven hoorde daar niet bij.
Maar inmiddels heb ik de allerlaatste woorden allang geschreven en ben ik druk met het organiseren van de promotie van het boek. Het is zo'n grote verandering, bij elk boek weer: eerst zit je maanden zo niet langer in de eenzaamheid van je werkkamer opgeborgen, te ploeteren in een muffe outfit en met geen oog voor de wereld buiten je fantasie, en daarna is het tijd om het stof af te slaan, leuke kleding uit de kast te vissen en te zeggen: 'Hallo wereld, ik ben er weer!'
Het is natuurlijk ook heel erg fijn om te mogen vertellen over het boek Eline, over de achtergronden en thema's die ik erin heb verwerkt, over hoe ik de personages hun karakers heb gegeven en hoe hun leefwereld eruit zag in 1918. Deze week mocht ik voor het eerst over Eline vertellen en al een stukje voorlezen tijdens een lezing in Haaksbergen. In mei ligt ze in de winkel en dan zal ik meer locaties bezoeken om mijn roman onder de aandacht te brengen. Kijk even in de agenda op deze website, misschien kom ik ook bij jou in de buurt :-)
Deze week staat er ook een interview met mij in de Libelle, waarin ik terugkijk op de afgelopen jaren en vertel over de hobbels en bobbels en ook de passie in mijn schrijfcarriere.
Vanaf 4 april ligt mijn historische debuutroman Véronique weer in de winkel, maar nu in de vorm van het Libelle Bookazine. Daar ben ik heel blij mee! Heb je Véronique nog niet gelezen? Dan is dit een mooie gelegenheid. Of geef het aan je moeder als moederdagcadeautje...
Trouwens, enkele personages uit Véronique keren ook weer terug in mijn nieuwe roman Eline, waaronder Véronique zelf en Aletta Jacobs. Maar daarop is het nog even wachten: op 15 mei mag Eline de wijde wereld in.
Graag stel ik jullie voor aan mijn nieuweling Eline. Ze zal in mei 2019 in de winkels liggen en op de achterflap zal dan het volgende te lezen zijn:
'De welgestelde Eline heeft, ondanks de Eerste Wereldoorlog die woedt in Europa, een goed leven in universiteitsstad Leiden. Tot haar echtgenoot Wieger voor langere tijd archeologisch onderzoek gaat doen op het Drentse platteland en Eline besluit hem te volgen met hun twee kinderen.
Elina valt op als een exotische vogel in het streng gereformeerde Drentse gehucht, waar het stadse gezin niet door iedereen met open armen wordt ontvangen. Als de Spaanse griep toeslaat ondersteunt Eline de plaatselijke arts waar ze kan, maar de ondervoede bevolking heeft zwaar te lijden en Eline en haar naasten worden zelf ook ziek. Ondertussen komt het niet-aflatende bloedige nieuws over de Grote Oorlog ineens veel dichterbij wanneer Duitse familieleden van Wieger niet teruggekeerd blijken te zijn van het slagveld.
Als het gezin na de oorlog terugkeert naar Leiden, zijn niet alleen zij veranderd door hun ervaringen. Vrouwen strijden voor kiesrecht, arbeiders komen in opstand, grootmachten wankelen. Kan Eline weer haar bevoorrechte leven oppakken, of grijpt ze de uitdagingen van haar tijd aan om boven zichzelf uit te stijgen?'
Eline is min of meer een vervolg op mijn debuutroman Véronique. Er zijn nieuwe hoofdpersonages, Eline speelt in een andere tijd en op andere plaatsen, maar bepaalde thema's uit Véronique keren terug en ook het personage Véronique zelf en Aletta Jacobs spelen belangrijke bijrollen in Eline.
Nu is het aftellen tot de verschijningsdag in mei 2019...
Zondag 11 november is het honderd jaar geleden dat er een einde kwam aan de Grote Oorlog, die we tegenwoordig de Eerste Wereldoorlog noemen. Aangezien Nederland neutraal bleef tijdens de strijd, is het een periode waar wij niet heel veel van afweten. Ikzelf eerder in elk geval niet, en dat was voor mij dan ook juist de aanleiding om een historische roman te schrijven over de vraag: hoe heeft Nederland die oorlogsjaren eigenlijk doorstaan? Dat boek heeft de titel Eline gekregen, en zal mei 2019 in de winkels liggen.
Na alle research die ik heb gedaan, zijn de jaren 1914-1918 heel levendig voor mij geworden (en ik hoop dat dat voor mijn lezers over een tijdje ook geldt). Zo heb ik gelezen, en ook zelf geschreven, over de nasleep van de oorlog. Er waren zoveel soldaten geneuveld, en dat was een bron van diep verdriet, maar de mannen die terugkeerden uit de loopgraven in België en Frankrijk, keerden niet zomaar terug naar hun oude leventje. Ze waren verminkt door hun ervaringen: geestelijk en vaak ook lichamelijk. De mannen waren invalide geworden doordat ze blind waren door het mosterdgas, of vanwege geamputeerde ledematen, of andere gruwelijke wonden. In die tijd direct ná de oorlog werden bijvoorbeeld plastische chirurgie en bewegingstherapie Pilates (een Duitse vinding) ingezet om de oud-soldaten te helpen.
Vandaag stuitte ik op (voor mij) nog weer nieuwe bijzondere informatie: via EvaJinek op facebook, en vanaf daar via de website rarehistoricalphotos.com, las ik over Anna Coleman Ladd. Een Amerikaanse beeldhouwster die in Frankrijk aan de slag ging met het maken van gezichtsmaskers. De volgende foto legt alles uit:
Stel je voor dat er in Frankrijk, Engeland en Duitsland en misschien in nog wel meer landen duizenden verminkte mannen rondliepen. En wat zo'n masker betekende voor hun dagelijks leven. Dat ze de straat weer op durfden en dat kinderen misschien niet meer bang waren voor hun eigen vader.
Deze Anna en haar medewerkers waren helden, niets minder. Ik ben benieuwd of ik haar en haar werk op een of andere manier nog in mijn manuscript kan verwerken (neem maar aan van wel...)
Vorige week heb ik het manuscript van mijn derde historische roman Eline opgestuurd naar uitgeverij Boekerij voor redactie. Het schrijven is de afgelopen maanden voorspoedig verlopen en ik ben blij met het resultaat zoals dat er nu ligt - al is dit nog niet de eindversie, die wordt nóg mooier.
Ik heb het omslagontwerp voor Eline al gezien, en ook dat ziet er prachtig en heel passend uit. Voorjaar 2019 zal het boek in de winkels liggen en hopelijk zal het dan veel lezers kunnen ontroeren, informeren en plezieren.
Maar voor nu heb ik alles dat met Eline te maken heeft netjes bij elkaar gepakt en opzij gelegd. Mijn schrijfhuisje in de achtertuin was aan een grondige poetsbeurt toe, en daarna heb ik het prikbord boven mijn bureau leeggehaald en ruimte gemaakt voor inspiratieplaatjes die met het Franse platteland, de Franse cultuur en deze keer ook met Parijs te maken hebben. De komende weken heb ik namelijk lekker de tijd om aan het derde boek over Loes in het dorpje Pommiers te schrijven.
De allereerste hoofdstukken heb ik van het voorjaar al eens op papier gezet, en nu ga ik fijn verder met verhaallijnen bedenken en me onderdompelen in de Franse sfeer (ik heb nog een dichte zak met madeleine-cakejes uit de Franse supermarkt, speciaal om nu van te gaan genieten). Ik heb er zin in en ik heb al van veel lezers gehoord dat ze zich ook verheugen op een derde boek over Loes; meer motivatie heb ik niet nodig.
Zoals Ilja Gort altijd zegt: On y va!
Na een heerlijke zomervakantie is het nu weer tijd om aan de slag te gaan. Het worden drukke schrijfmaanden voor mij, maar ook heel fijne (ik zit in de afrondende fase van mijn nieuwe historische roman).
Afgelopen week was ik nog samen met manlief en hond in midden-Frankrijk, op bezoek bij mijn ouders in hun prachtige vakantiehuis op het Franse platteland. Jaren geleden alweer kreeg ik daar het idee om een boek te schrijven over een Nederlandse vrouw die in Frankrijk een nieuw leven zou opbouwen. Als locatie voor dat boek koos ik het abdijdorpje Pommiers waar ik tijdens de vakanties altijd graag even kwam.
Nu is het een paar jaar later en er zijn inmiddels al 2 romans verschenen over die Nederlandse vrouw in Pommiers! En voor de fans: een derde roman over Loes staat op de planning :-)
Ik heb deze vakantie weer veel inspiratie opgedaan voor dat derde boek over Loes. Hoe kan het ook anders in die prachtige streek waar ik zo veel van hou - en Loes ook!
Heel leuk was ook ons bezoek aan de chambres d'hôtes Le Vieux Boulanger in het dorpje St Priest la Roche, in dezelfde streek als het huis van mijn ouders en niet ver van Pommiers. Dit paradijsje van 2 Nederlanders (Carlo en Pauline) is de ideale logeerplek om uitgebreid van la douce France te genieten.
Toen ik begon te schrijven aan mijn boeken over Pommiers kende ik hen nog niet. Ik schreef gewoon mijn verhaal over Loes die uit Zoetermeer kwam en een oud huis met blauwe luiken in Frankrijk kocht en er een chambres d'hôtes in begon. Toen het boek in de winkel lag kreeg ik onder meer via Facebook weleens reacties van lezers. Hartstikke leuk! Eén daarvan was Pauline die vertelde dat ze samen met haar man zelf een chambres d'hôtes met blauwe luiken had, niet ver van Pommiers. Ik bekeek toen eens haar website en... het leek wel alsof mijn verzonnen wereld ineens werkelijkheid werd. Pauline had zelf een beetje dezelfde ervaring, vertelde ze mij vorige week, toen ze destijds in een boekwinkel in Nederland 'Het huis met de blauwe luiken' oppakte en doorbladerde en las over een vrouw uit Zoetermeer (waar Pauline zelf al jaren woont) die in die haar zo bekende streek een chambres d'hôtes begon. Het lijkt wel alsof ik Paulines website zag en op basis daarvan mijn verhaal verzon... maar zo is het niet.
Ik vertelde later aan mijn moeder over deze toevalligheid en wat bleek, mijn ouders kenden Paulines man Carlo nog van enkele jaren geleden maar wisten niet dat hij inmiddels een chambres d'hôtes was begonnen. Deze zomer moest het dus wel van een ontmoeting komen, en wat was dat leuk! Het huis van Carlo en Pauline is net zo authentiek en charmant ingericht als ik het zou verzinnen, en mijn fantasie draaide er overuren. Er zijn in mijn hoofd al heel wat scènes van het derde boek over Loes geschreven!
Daar zit ik dan met Pauline bij Le Vieux Boulanger in St Priest la Roche, of is het toch Loes naast mij, en zitten we bij Chez Loes in Pommiers...
Vanaf zomer 2017 tot en met voorjaar 2018 heb ik met plezier en energie gewerkt aan mijn nieuwe historische manuscript dat de werktitel Eline heeft gekregen. Ik was zelf blij met hoe het verhaal zich ontwikkelde onder mijn handen, maar ik had nog niets aan mijn redacteur bij uitgeverij Boekerij laten lezen, dus ik wist niet zeker of mijn enthousiasme wel gedeeld zou worden...
Afgelopen april was voor mij het moment aangebroken om dat hele dikke pakket dat ik al bij elkaar had geschreven aan redacteur Femke voor te leggen. Daarna begon ik alvast met de opzet voor het derde verhaal over Loes in Pommiers, dus het vervolg op Een lucht vol Franse dromen. Weer in Franse sferen verkeren vond ik ook fijn, maar ik was toch ook heel benieuwd hoe het Eline ondertussen in Amsterdam verging.
Inmiddels kan ik vertellen dat het heel goed met 'haar' gaat, en dat ik in volle vaart verder ga schrijven aan dit boeiende historische verhaal.
Vorige week was ik in Amsterdam om met redacteur Femke in detail te bespreken hoe ik het manuscript nóg beter kan maken, en ik zit alweer vol goede plannen. Ook het uitgeefcontract is inmiddels getekend door beide partijen (de uitgeverij en ikzelf) en ik kan alvast verklappen dat Eline (wellicht met een andere definitieve titel) in het voorjaar van 2019 in de winkel zal liggen.
Mijn nieuwe historische manuscript Eline (werktitel) ligt momenteel ter beoordeling bij mijn redacteur van uitgeverij Boekerij in Amsterdam. Ik heb er met passie aan gewerkt, en hopelijk wordt dat herkend :-)
Het mooie van een boek schrijven is dat het verhaal zich ook voor de auteur vol verrassingen openbaart. Dat klinkt misschien vaag, maar ik bedoel ermee dat ik dit manuscript met een idee ben begonnen en dat gaandeweg dat idee steeds uitgebreider wordt maar ook verandert, soms totaal onverwachte kanten op. Het is een vloeiend proces dat je als schrijver deels probeert te sturen, en waardoor je je deels moet laten meevoeren.
Eén van de verrassingen van dit manuscript is hoezeer ik me verbonden ben gaan voelen met het fictieve Drentse dorp waar het zich afspeelt. Dat dorp in de omgeving van Assen is een noodzakelijke locatie voor het verloop van het verhaal ─ meer verklap ik daar niet over.
Nou ben ik niet onbekend met Drenthe; ik ben er zelf geboren (Meppel, 1973). Ook mijn moeder is er geboren en opgegroeid, en haar ouders, mijn opa en oma, waren helemaal Meppelaars in hart en nieren. Opa had een klompenmakerij in het centrum, net als zijn vader voor hem, en mijn oma woonde voor haar huwelijk met opa in het nabijgelegen dorp Ruinerwold.
Van oma kreeg ik een paar jaar geleden het boekje Vroeger volksleven in Drenthe, dat lang ongebruikt in mijn kast stond, maar dat ik tevoorschijn haalde vanwege research voor mijn manuscript. De beschreven gebruiken en leefwijzen op het Drentse land deden mij soms merkwaardig aan; ze leken van veel vroeger te zijn dan van slechts 2 generaties. En tegelijkertijd herkende ik soms dingetjes uit het boek in het doen en laten van mijn grootouders. Omdat ik zoveel met het verleden bezig ben, ben ik mij er vaak zeer van bewust dat mijn eigen leven ook wordt bepaald door de tijd waarin ik besta. Net zoals jouw leven, en dat van u. Want als ik honderd jaar geleden was geboren, had ik vast en zeker niet de mogelijkheden gehad om mijn passie voor schrijven te ontplooien zoals ik dat nu wel kan.
Mijn Drentse opa en oma zijn er inmiddels niet meer. Maar als ik me verdiep in het leven van mijn personages in hun dorp, vloeit dat in mijn gedachten een beetje samen met de leefomstandigheden die mijn voorouders echt kenden in Meppel en in Ruinerwold. Na wat googlen vond ik op online-begaafplaatsen.nl een foto van de grafstenen van mijn Ruinerwoldse overgrootouders. Het dorp in mijn manuscript is niet Ruinerwold, maar als ik naar die grafstenen kijk, voelt het soms bijna alsof ze samenvloeien. En dat betekent, om redenen die ik zelf ook niet echt begrijp, veel voor mij.
Afgelopen weekend was ik in mooi Groningen en bezocht ik het Universiteitsmuseum. Een echte aanrader is dit compacte museum over 400 jaar universitaire geschiedenis, dat bovendien gratis toegankelijk is. Ik kwam speciaal voor de 'spreekkamer' van Aletta Jacobs, maar er is nog veel meer interessants te zien.
Aletta was de eerste vrouw in Nederland die een reguliere universitaire studie volgde (haar zus Charlotte de tweede); in 1871 begon ze aan de universiteit Groningen. In de 'spreekkamer' in het museum gaat het over de twee grote thema's in Aletta's leven: het arts worden en zijn, en haar inspanningen voor het vrouwenkiesrecht. In de kamer stonden ook een bureau met stoel die van Aletta geweest zouden zijn. Heel bijzonder vond ik het om die even (stiekem) aan te raken en zo nog dichterbij de Grote Dame te komen.
In mijn debuutroman Véronique kwamen Aletta en Charlotte Jacobs als personages voorbij. De roman speelt rond 1884 dus beide vrouwen waren toen nog vrij jong, maar wel al afgestudeerd en aan het werk als arts en apotheker (Charlotte).
In de nieuwe roman waaraan ik nu schrijf, speelt Aletta Jacobs weer een rol. Het is dan 1918 en de strijd voor het vrouwenkiesrecht loopt op zijn einde; het doel is zowat binnen handbereik.
In de 'spreekkamer' in het museum vond ik allerlei prachtige informatie en items die mijn fantasie weer aan het werk zetten. Dus nu mag ik weer hard aan het werk, want inspiratie verandert niet vanzelf in scènes op papier...
En als je in Groningen bent, loop dan eens binnen bij het Universiteitsmuseum, zeker een aanrader.
Ik doe al bijna een jaar onderzoek voor mijn nieuwe historische roman, die zoals jullie wel of niet weten tijdens het einde van de Eerste Wereldoorlog speelt. Hoewel het grootste deel van het verhaal zich in Nederland afspeelt, waar de ‘gewapende vrede’ heerste, zoals ik als term tegenkwam, komen ook Duitse familieleden, Engelse vrienden en een Vlaamse vluchtelinge aan bod in mijn boek. Op die manier komt de oorlog bij mijn hoofdpersonen het leven binnen, zoals dat ook voor Nederlanders in die periode gold. Hoe internationaler georiënteerd je leefde of woonde (bijvoorbeeld in de grensstreek), hoe meer je meekreeg van het leed in de landen om het kalme Nederland heen. Denk ik.
En tja, wat gebeurde er dan in de landen om Nederland heen? Door romans die ik in de loop der jaren las, televisie en films die ik zag en via kunst uit die periode had ik al een aardig beeld, maar natuurlijk niet gedetailleerd genoeg om op basis daarvan een historische roman te schrijven. Vandaar het doorlopende proces van research doen. In mei afgelopen jaar was ik in York, Engeland, waar een aantal zeer boeiende en leerzame tentoonstellingen waren te zien over het leven van Engelse soldaten maar bijvoorbeeld ook over Engelse vrouwen die als verpleegkundige naar het front trokken. Dat keert terug in mijn manuscript, ik ben zelf erg blij met die mooie verhaallijnen, te danken aan de mensen die destijds zo moedig te werk gingen.
Waar ik veel minder over wist, was de Duitse kant van het verhaal. Geen wonder eigenlijk als je bedenkt dat Duitsland in 1918 door de ‘winnaars’ de schuld kreeg toebedeeld van de oorlog, terwijl je nu kunt concluderen dat in 1914 alle partijen met groot enthousiasme ten strijde trokken. Duitsers maar ook de Britten en de Fransen. Over verliezers wordt meestal minder geschreven en gefilmd dan over winnaars, en natuurlijk ben ik net als de meeste Nederlanders veel meer gericht op Engelstalige boeken en films dan op Duitse. Dat in 1918 ook al de kiem werd gelegd voor de Tweede Wereldoorlog, waarbij de Nazi’s natuurlijk overduidelijk wél de ‘fouten’ waren, heeft er vast aan bijgedragen dat ik weinig wist over de Duitse versie van de Eerste Wereldoorlog.
Overigens is dat grotendeels al gecorrigeerd door het geweldige, meeslepende en zeer leerzame boek ‘Val der titanen’ van Ken Follett uit 2010. Follett laat in deze roman families uit alle betrokken landen de revue passeren, en geeft een heel genuanceerd en goed onderbouwd beeld van wie er nu schuldig was aan die vier jaren diepe ellende.
Desalniettemin blijft mijn zoektocht naar kennis doorgaan.
Op mijn schrijftafel ligt al weken een stapel boeken die ik uit de bibliotheek heb geleend en keer op keer verleng. Het meest aangrijpende is een bijna 600 pagina dik boek met de titel ‘De Eerste Wereldoorlog in foto’s’. Net zoals we nu op het journaal journalisten in Syrië verslag zien doen, gebeurde dat destijds ook. De fotografen waren overal bij en legden alles vast: van de modderpoelen waarin de trekpaarden vast kwamen te zitten zodat munitie en voorraden de troepen niet konden bereiken, tot de tientallen foto’s (alleen in dit boek al, dus in totaal zullen het er veel meer zijn) van in de loopgraven gesneuvelde soldaten. Die foto’s laten me huiveren en maken alles dat ik al las over deze strijd zoveel reëler. Ik blader verder en kijk in het gezicht van een gestorven Duitse soldaat, een bladzijde verder in dat van gesneuvelde Britten. Dan foto’s van mannen die zitten te eten of een brief schrijven in hun modderige onderkomens en op de volgende pagina’s actiefoto’s van de slag bij de Somme, waarbij je mannen de loopgraaf uit ziet klauteren, recht hun dood tegemoet.
De tekst onder deze foto luidt: 'Het slagveld was bezaaid met in staat van ontbinding verkerende lijken en de stank was vaak ondragelijk.'
Ken je die foto’s van concentratiekampen uit de Tweede Wereldoorlog? Waarbij je eigenlijk niet wilt kijken maar toch naar de ogen en gezichten blijft staren? Van die foto’s die je nooit meer vergeet en waardoor de gruwelijkheid van toen echt binnendringt?
Datzelfde heb ik met de foto’s uit dit boek.
Onmisbaar om een beter begrip van de hele periode te krijgen, maar ook verschrikkelijk.
Hierdoor begrijp ik ineens 2 dingen beter: waarom je overal in Frankrijk nog steeds gedenkmonumenten met namen van gesneuvelde soldaten tegenkomt (ik besef nu pas goed hoe ingrijpend die oorlog was), en ook waarom de geallieerden in 1938 (Anschluss) en 1939 (Polen) zo lauw en weinig doortastend reageerden op Hitlers agressie; ze hadden de ergste gruwel pas kortgeleden doorstaan, dan doe je alles om dat niet nogmaals te laten gebeuren.
Als ik overlees wat ik hierboven schreef, zou je bijna denken dat ik een vreselijk naar boek vol ellende ga schrijven. Dat is (gelukkig) niet waar. Mijn personages zijn juist steeds op zoek naar redenen om door te zetten, en om in het geluk te blijven geloven. Bovendien gaat het me juist om het leven in Nederland toen, hoe was dat? Toch ben ik blij dat ik al die nieuwe kennis en inzichten heb opgedaan, en ik denk dat dat misschien één van mijn redenen is om dit boek te schrijven; om dat alles te delen met lezers, zónder dat zij ook eerst een jaar research hoeven te doen.
Zo. De eerste grote schrijfspurt zit erop. Ik heb afgelopen najaar met veel plezier en goed resultaat aan het manuscript van mijn volgende historische roman gewerkt. Het verliep meestal erg voorspoedig, waarschijnlijk ook omdat ik al een paar jaar rondloop met het idee voor deze nieuwe roman. Ik wist al die tijd al wie de hoofdpersonen zouden worden, waar en wanneer ze zouden leven en welke grote uitdagingen ze op hun weg zouden vinden.
Inmiddels is mijn manuscript ruim 200 pagina's lang en iets meer dan 80.000 woorden rijk. Dat is op zich al een boek, maar nog niet genoeg voor dít boek. Het is ook al zoveel tekst dat ik het overzicht kwijt raak. En dus is het tijd voor een belangrijke volgende stap: het plotten, schrappen, schikken en herschikken met behulp van plakkertjes. Dit is een methode die ik eerder heb gebruikt tijdens het schrijven, en voor mij werkt het erg goed.
Hoe werkt het? Ik ga eerst het manuscript vluchtig doorlezen en een zeer korte samenvatting per hoofdstuk op mijn kladblok noteren. Ook zet ik daarbij wanneer en waar zich iets afspeelt. Zo krijg ik op 1 blad een duidelijk overzicht van het geheel en zie ik al waar ik moet indikken of juist uitbreiden.
Vervolgens komen de plakkertjes aan bod.
Op de grote geeltjes beschrijf ik heel in het kort een scéne. Dat worden er minimaal tientallen, het kunnen er ook een paar honderd worden. Het kan gaan om grote plotwendingen, of kleine détails die vooral voor de sfeerbeschrijving nodig zijn.
De gekleurde strookjes zijn voor de thema's in dit verhaal: elk thema heeft zijn eigen kleur. Een thema kan ook samenvallen met een personage, bijvoorbeeld vrouwenkiesrecht met Aletta Jacobs. Zo kan ik goed visueel maken of die thema's soepel door het hele verhaal zijn verwerkt.
Uiteindelijk ga ik al die plakkertjes op de juiste plek in het manuscript opplakken. Op dat moment moet het zo zijn dat het verhaal helemaal rond is, zonder gaten, zonder saaie stukken en vooral met veel spannende wendingen. Dit proces neemt minimaal een paar weken in beslag, het houdt namelijk ook in dat ik ondertussen researchboeken blijf lezen om mijn nieuwe kennis meteen te kunnen verwerken in mijn manuscript. En verder is het geestelijk best een uitdagend klusje want ik ben in mijn hoofd continu lijnen aan het trekken, de verhaallijnen aan het testen en aan het zoeken naar oplossingen voor probleempjes die opdoemen. Eigenlijk zie ik in deze periode mijn manuscript als een soort film in mijn hoofd, telkens opnieuw, telkens weer diezelfde scènes; het echte leven wordt daarbij steeds vager en mijn wereldje kleiner.
Wanneer dit plot en plak-proces klaar is, ga ik weer schrijven. Dat is dan bijna makkelijk, want het denkwerk is grotendeels gedaan. Ik hoef 'alleen nog maar' de scènes uit te werken die ik tegenkom op mijn herschrijfronde vanaf pagina 1 tot het einde. Easy toch? ;-)
Afgelopen weekend was ik weer even terug in Den Haag. De stad waar ik bijna tien jaar woonde en die nog altijd heel erg als thuis aanvoelt voor mij. Deze keer was ik er niet zomaar, maar ging ik met een missie op pad. Een deel van mijn nieuwe historische roman speelt zich namelijk af in Den Haag en ik wilde ter plekke sfeer opsnuiven en ideeën opdoen.
Allereerst stond de Indische buurt/Archipelbuurt op mijn programma. Ik heb het altijd een prachtig stukje Den Haag gevonden en dus was het gewoon al fijn om er wat rond te lopen en buiten in het herfstzonnetje koffie te drinken.
Ondertussen keek ik rond met mijn schrijversogen: ik liet de tijd terugdraaien naar het jaar 1919, en zag Véronique over straat kuieren. In mijn debuutroman Véronique was zij de hoofdpersoon, en de lezer verliet haar in 1884 op de kade van Batavia in Java. Nu keert ze dus terug als bijpersonage. In 1919 is ze de vijftig gepasseerd en teruggekeerd naar Nederland. Zoals veel oud-Indiëgangers komt ook zij terecht in de Archipelbuurt in Den Haag.
Ik vind het ontzettend leuk om zo rond te lopen en als het ware de stoep te delen met mijn personage in een vroegere tijd. Op zo'n moment is mijn verzonnen wereld bijna echter voor mij dan de werkelijkheid.
Daarna fietste ik naar het Vredespaleis. Ik woonde er jaren vlakbij en zag het gebouw dagelijks, en nooit was ik echt geïnteresseerd. Maar nu bezocht ik het Visitors Center, dat is gratis toegankelijk en erg interessant. Het Vredespaleis van binnen bekijken, of de tuinen in, is helaas niet mogelijk maar dankzij de presentatie die ik zag, alle memorabilia die er achter glas liggen en de infoboekjes die ik kocht, heb ik genoeg input om ook hier wat mee te gaan doen. En zo groeit mijn manuscript beetje bij beetje uit tot een volwaardig boek, voor mij zelf is het ook een ontdekkingsreis en een heel fijne bovendien!
Daarna stond er nog een fijne tentoonstelling op het programma: Art Deco Paris in het Gemeentemuseum. Echt een aanrader, met een glansrol voor mode-ontwerper Paul Poiret. Enkele zalen vol prachtige japonnen maar ook meubels, stofbedrukkingen, handgemaakte parfumflesjes en schilderijen van onder meer Kees van Dongen, Modigliani en Picasso. Zoveel moois, gezet in de tijdgeest van toen, is niet alleen genieten voor mij, maar zet ook de inspiratiekraan wijdopen. Ongetwijfeld zal ik ooit nog iets gaan schrijven aan de hand van alles dat ik zag, en wat ik mij voorstelde. En daarom vond ik dat een mooi excuus om nog even los te gaan in de museumshop ;-)
Op zondagmiddag 29 oktober tussen 14.30 en 16.00 uur geven schrijfvriendin Kim ten Tusscher en ik samen een boeiende lezing over alles wat je ooit al wilde weten over het schrijversvak en over de totstandkoming van mooie boeken. Leuk voor lezers maar ook voor (beginnende) schrijvers.
Locatie: boekhandel Gianotten Mutsaers in Tilburg.
Entree: gratis! maar meld je bij voorkeur wel even aan via info@gianonottenmutsaers.nl
Tot dan? Meer informatie vind je hier
Het bloggen schiet er de laatste tijd bij in. Het gaat sneller om nieuwtjes te delen via facebook en vooral vraagt mijn nieuwe manuscript veel aandacht. Maar nu heb ik toch weer iets superleuks meegemaakt dat zeker een blogje verdient...
Wat? Nou, afgelopen dinsdag 19 september was ik te gast bij de TinekeShow op npo Radio 5! Ik was nog nooit eerder in een Hilversumse studio geweest en was erg benieuwd. Uiteindelijk blijkt het allemaal precies zo te gaan en te werken als de regionale en de lokale studio's, alleen is het groter. In die zin was ik dus aardig voorbereid en ik was dan ook helemaal niet zenuwachtig want praten over mijn boeken gaat me altijd prima af. Zélfs met zo'n icoon als Tineke de Nooij :-)
Hups, dinsdag in de trein naar Hilversum, het weer zat mee, de zon scheen heerlijk daar. Naar de studio, even een voorbereidend praatje met de redactie en iets leuks in een exemplaar van 'Een lucht vol Franse dromen' schrijven want dat kon gewonnen worden door een luisteraar. En toen naast Tineke achter de microfoon. Twee korte interviewtjes waren het, met muziek tussendoor. Het vloog voorbij, maar het was léuk!
Al veel te snel zat ik in de trein terug (want ja, de hond wilde gewoon uitgelaten worden, TinekeShow of niet...) maar het nagenieten duurt nog steeds voort. Wat een bijzondere en leuke ervaring.
Terugluisteren kan hier en hier.
Dit blog heb ik al op 15 mei geschreven, vlak na mijn verblijf in York. Maar inmiddels ben ik met deze input aan de slag gegaan in mijn nieuwe manuscript (o, het wordt zo mooi!) dus ik plaats dit blog nóg eens, omdat het weer helemaal actueel is en inhoudelijk zo bijzonder.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Afgelopen week was ik met manlief een paar dagen in York en omgeving. Een prachtige stad is het, boordevol geschiedenis. Extra mooi was het dat er twee tentoonstellingen waren over de Eerste Wereldoorlog, de periode waarover mijn nieuwe historische manuscript gaat. 
In het Castle museum deed ik veel inspiratie op voor mijn roman. Bijzonder was onder meer de nagebouwde loopgraaf, waarin je een idee kreeg hoe het voor die arme soldaten geweest moet zijn.
Een museummedewerker liet ons een geweer uit 1918 zien, dat echt in die strijd is gebruikt. Met katoenen handschoentjes aan mochten we het vasthouden. Zwaar was het, al vier kilo zonder ammunitie en het bajonet van een halve meter dat er ook nog op hoorde. We hoorden dat de soldaten in principe eerst een training kregen waarin ze ook leerden omgaan met het geweer (tip: lees De witte veer van John Boyne als je daarover meer wilt weten!) maar dat dat er door de chaos ook wel eens bij inschoot en dat zo'n jonge onwetende soldaat door de terugklap van het schot (heet dat zo?) zomaar een gebroken sleutelbeen of kaak kon oplopen. Nou ja, dan kwamen ze tenminste in het veldhospitaal terecht, daar waren ze veiliger dan in de loopgraven!
Over die veldhospitaals kwam ik veel interessants te weten. Eén van de veel voorkomende letsels onder soldaten was oogletsel. Daarom hadden de artsen een uitgebreide voorraad met porseleinen 'ogen' in allerlei iristinten om de lege oogkas op te vullen.
In het Railway museum was een tentoonstelling over de Ambulance Trains: de treinen waarmee in Frankrijk en België de gewonde soldaten (ook krijgsgevangen Duitsers) van het front werden weggevoerd naar veiliger plaatsen. Met deze indrukwekkende expositie werd onder meer werd verteld over de vele dappere Engelse verpleegsters die in de veldhospitaals en in de treinen dienst deden. Ze waren dag en nacht omringd door de vreselijkste taferelen en hadden niet veel middelen tot hun beschikking om het lijden van de gewonden te verzachten. In de museumshop kocht ik een boek waarin de dagboeken van zo'n dappere nurse zijn gebundeld.
Terwijl ik op die tentoonstellingen rondliep, en later terwijl ik in het dagboek las en over alles nadacht, zag ik al snel een mogelijkheid om zo'n verpleegster in mijn manuscript te verwerken. Inmiddels ben ik weer thuis en kan ik het plot van mijn volgende historische roman verder ontvouwen; heerlijk werk is dat, ik ga er weer snel mee verder!
